Peza a modo de tabliña que remata o capitel.
Espazo semicircular, poligonal ou rectangular, que mira ao leste e remata a cabeceira dalgunhas igrexas onde se sitúa o altar. Pode haber máis dunha en número impar, a central de maior desenvolvemento. Unha ábsida pode acoller outras secundarias ou absidiolas.
Aplícase a calquera van ou oco no que o arco ten maior luz nun paramento que noutro, preferentemente dende o exterio ao interior.
Masa de barro mesturada con palla ou tamén con cantos rodados ou esterco, moldeada en forma de ladrillo, secada ao sol e utilizada para levantar muros ou paredes.
Moldura que enmarca o arco na arquitectura musulmá.
Nas mesquitas, torre dende a que o muecín chama a oración.Tamén chamado minarete
Muro de cantería no que os perpiaños presentan as xunturas biseladas ou refundidas de xeito que a súa parte frontal resulta en relevo.
O construído con materiais non uniformes, normalmente de pedra sen labrar ou de tosca labra, e aparellado de forma irregular. No caso de ser en seco, sen morteiro, adoita calzarse con cascallos ou ripios para o mellor asentamento dos cachotes.
O construído con grandes pedras irregulares e sen argamasa.
O realizado con pedras cortadas a escuadra, de sección rectangular e paralelepípedas, ben traballados e de xuntas finas.
Toda sucesión de arcos soportados por columnas ou piares
Luz é a súa anchura, a distancia entre os seus apoios. Tamén se emprega para a anchura de calquera vano. Frecha é a súa altura desde o seu arranque, ou liña de impostas, ata a clave.
A parte interior e cóncava denomínase intradorso. A parte exterior e convexa denomínase extradorso.
O constituído por dous segmentos de circunferencia de igual radio e de dous centros no seu trazado. Forma un ángulo na clave e o intradorso é cóncavo. Denomínase tamén arco oxival.
Aquel que se asemella á quilla invertida dunha nave. Ten catro centros no seu trazado. Moi empregado no gótico flamíxero.
Aqueles que se cruzan e por tanto comparten algunha doela.
Aquel no que as doelas arrancan en despece horizontal e se insertan no muro ou noutro arco.
Aquel de curvatura superior á semicircunferencia. Pode ter maior ou menor frecha -peralte-. Na arte califal presenta un peralte da metade do radio mentres na arte visigoda o peralte é dun terzo.
Aquel de curvatura semicircular, de xeito que a frecha é igual á semiluz.
Arco de medio punto que cingue a bóveda de canón para reforzala e se dispón transversalmente ao eixo lonxitudinal da nave dividíndoa en tramos. Tamén chamado toral
Se compre a mesma función e disposición que o de faixa, pero en forma apuntada, denomínase perpiaño
Arco disposto paralelamente ao eixo lonxitudinal da nave, dun soporte a outro, e que a separa da outra nave.
O formado por lóbulos, seccións de circunferencia, xustapostas e dispostas no intradorso. O número de lóbulos é variable, de trilobulados a polilobulados.
Angrelado ou festoneado é aquel que presenta no intradorso pequenas ondulacións rematadas en picos. Non confundir coarco alobulado
O formado pola combinación de liñas rectas e curvas.
Aquel de medio punto que prolonga en recto o seu arranque de xeito que supera a media circunferencia sendo a frecha maior que o radio ou semiluz. Ou tamén, cando o centro da semicircunferencia está por riba da liña de impostas.
Aquel de curvatura inferior á media circunferencia, de xeito que a frecha é superior á semiluz. Ou, dito doutro xeito, cando o seu centro está por debaixo da liña de impostas.
Cando dous arcos xustapostos e simétricos comparten o mesmo arranque, mainel ou parteluz.
Arco exterior rampante, con arranques a distinta altura, que descarga, sobre o muro ou sobre un contraforte, os empuxes laterais das bóvedas. Serve tamén para conducir as augas de choiva ata as gárgolas a través da canle no seu extradorso. Característico da arquitectura gótica.
Arco que acolle nun nicho profundo abovedado un sepulcro. Empregado desde os primeiros tempos do cristianismo.
Parte inferior do entaboamento que apoia directamente sobre a columna.
Cada unha das roscas ou molduras dispostas de xeito concéntrico en torno dun arco. O conxunto de arquivoltas crea unha portada abucinada. Son propias da arquitectura románica e gótica presentando habitualmente decoración tanto figurada coma xeométrica.
Escultura masculina que realiza a función de soporte sexa adosado ou exento.
Varanda formada por balaústres, pequenas columnas de perfil composto por combinación de molduras cadradas e curvas, ancheamentos e estreitamentos sucesivos.
Estrutura a modo de dosel apoiado en catro piares ou columnas que se sitúa sobre o altar ou sobre unha tumba.
Edificio, polo regular de planta central, destinado ao bautismo. Tamén se denomina así o lugar onde se atopa a pía bautismal dentro das igrexas.
Parte inferior da columna ou piar sobre a que apoia o fuste. Adoita combinar molduras cuadrangulares e circulares, cóncavas e convexas (plinto, escocia, toro, bocel), mais ou menos labradas
Cuberta que se forma ó se cruzaren perpendicularmente dúas bóvedas de canón de igual frecha resultando dese cruce catro arestas angulares.
Bóveda semiesférica que ó cubrir espazos cadrados queda cortada por catro planos verticais correspondentes ós lados do cadrado.
Cuberta semicilíndrica, orixinada polo desprazamento dun arco de medio punto sobre soportes paralelos ao longo dun eixo lonxitudinal.
Formada polo cruce (clave) de nervios estruturais que sosteñen a plementería de recheo e transmiten os empuxes aos piares evitando reforzar o muro e facilitando a apertura de vanos.A máis sinxela é a de 4 nervios e 4 plementos (cuatripartita), pero ao multiplicarse (terceletes) crean bóvedas sexpartitas, reticuladas, de abano, estreladas,.....
A formada pola intersección de dúas bóvedas de canón de distinto diámetro o que da lugar a catro panos triangulares esféricos con arestas entrantes (vistas desde abaixo) que se unen en plano ou nunha liña. Adoita empregarse para cubrir espazos rectangulares.
Corresponde a un cuarto de esfera e adoita cubrir o espazo da ábsida semicircular.
Representación dunha figura humana que comprende a parte alta do corpo incluíndo a parte alta dos ombreiros e o nacemento dos brazos.
Xénero pictórico que representa escenas históricas, literarias, bíblicas ou lendarias, e que trata de ser moralmente edificante ou ter carácter conmemorativo. Adoitan ser obras de gran formato por necesidades do seu contido narrativo.
Xénero pictórico que representa escenas e temas tomados da vida de acotío. Caracterízase polo seu grande realismo.
Término de orixe grega que signmifica regra, modelo. Norma que regula as relacións de proporcións ideais entre as partes dun edificio ou entre os membros do corpo humano a fin de establecer un modelo de máxima beleza e harmonía.
Capitel de creación romana por fusión de elementos dos capiteis gregos: as volutas do xónico e as follas de acanto do corintio.
Capitel clásico grego que presenta follas de acanto dispostas en dúas ou máis filas, as inferiores moi curvadas cara á fora e as superiores enroscadas (caulículos).
O capitel clásico grego constituído por equino, moldura circular e convexa, e ábaco, peza a modo de taboiña.
O capitel clásico grego formado por volutas nos catro ángulos ás que se superpón un pequeno ábaco.
Soporte, exento ou adosado, que substitúe o fuste por figuras femininas.
Construción elevada sobre o cruceiro dunha igrexa, en forma de torre de planta cadrada, octogonal ou poligonal, que acolle unha cúpula e que pode ir rematado por un chapitel (bulboso, cónico, piramidal).
Cuberta piramipidal, bulbosa ou cónica de remate moi agudo. Cobre unha torre ou un campanario
Último piso da nave gótica ocupado por ventanais de vidreiras.
Técnica pictórica que se serve dun forte contraste de luces e sombras, zonas iluminadas e zonas escuras, a fin de acentuar os volumes e resaltar a profundidade. Cando o claroscuro é moi marcado para remarcar o dramatismo, falamos de tenebrismo.
Galería porticada con arquerías ao redor dun patio, xeralmente de planta cuadrangular.
A doela central en forma de cuña que pecha o arco ou a peza que pecha as bóvedas de cruzaría.
Aquela columna que presenta fuste helicoidal.
Cliente que encarga e paga unha obra directamente ao artista. En certa medida, é un mecenas en tanto que patrocina as artes.
Engadido exterior groso a modo de pilastra que serve para reforzar o muro dunha edificación e contrarrestar os empuxes das bóvedas.
Oposición harmónica das partes do corpo humano, unha en movemento ou tensión e a simétrica en repouso. Unha perna finca no chan e a outra dobra e adiantase, repercutindo na cadeira e ombreiros. Igual oposición nos brazos, mentres a cabeza xira lixeiramente. Xera sensación de movemento e rompe a lei de frontalidade.
Segundo a sensación de temperatura que transmiten. No círculo cromático, as cálidas van do vermello ó amarelo, teñen carácter expansivo e xeran emotividade.As frías van do azul ó verde, teñen carácter entrante e favorecen a profundidade. As frías tenden a parecer de menor tamaño que as cálidas.
O contraste ven dado polo uso de cores complementarias, da luz e da sombra, ou servíndose de cores de temperaturas opostas. As harmonías lógranse combinando cores próximas no círculo cromático.
A local é a propia do obxecto (amarelo do limón) mentres que a simbólica modifica a local como recurso expresivo. No ámbito occidental: branco = pureza, inocencia, virxindade; negro = morte tristeza, pesar; vermello= paixón, sensualidade, violencia e agresividade.
Aquela que se aplica por igual sen graduación tonal nin efectos de claroscuro.
Aquelas cores pigmento que non se poden reducir a outras por non resultaren de mesturas. Son primarias: amarelo, azul e vermello.
As cores pigmento que se obteñen por mestura de dúas cores primarias. A maior ou menor saturación de cada unha xenera as tonalidades.
Son as secundarias que contrastan coa primaria que non entra na súa composición: azul, complementaria da alaranxada; verde, complementaria da vermella; violeta, complementaria da amarela.
Sucesión de columnas que soportan un arquitrabe.
Na arquitectura clásica, parte que sobresae no alto do entaboamento despois do friso. En xeral, a parte superior e saínte da cuberta que remata un edificio.
Parte da igrexa reservada ao clero. Adoita localizarse no centro ou nos pés da nave maior.
Serie de adornos calados constituídos por formas xeométricas,vexetais ou antropomórficas reiteradas que coroan un edificio ou outros elementos da edificación (reixa, coro).
Monograma de Cristo formado polas dúas primeiras letras do seu nome en grego: X-ji- e P-ro-. Adoitan engadirse, unha a cada lado, as letras gregas alfa e omega coa significación de principio e fin de todas as cousas.
Cuberta semiesférica xerada pola rotación dun arco. Pode cubrir un espazo circular -preferiblemente denomínala "bóveda semiesférica"-, poligonal ou cadrado. Nestes dous últimos casos precisa apoiar sobre pendentes (pechinas) ou trompas.
Contrabalanceo acusado do contraposto, ata adquirir trazo curvilíneo ou en S, que acentúa a sensación de dinamismo. Caracterizaba a composición das esculturas de Praxíteles de quen toma o nome
Corredor que rodea a traseira do altar maior. Adoita ser prolongación das naves laterais nas igrexas de tres naves. Tamén chamado xirola.
Cada unha das pezas en forma de cuña coas que se forma a volta do arco. A central denomínase clave e a primeira, inmediata ó arranque, recibe o nome de salmer.
Estrutura arquitectónica das ordes clásicas encima dos soportes e constituído por arquitrabe, friso e cornixa.
Engrosamento do fuste dunha columna na súa parte central, para corrixir as desviacións da perspectiva e conseguir que pareza recta en lugar de cóncava, que é como parecería de carecer de entáse.
Maneira de representara unga figura disposta perpendicularmente ou oblicua ao plano no que se representa.
Aquela que pode ser contemplada desde calquera punto de vista ao seu redor pois non está adosada a nada e está traballada por todos os lados. Tamén denominada exenta.
Técnica pictórica que difumina os contornos e os tonos ó tempo que os planos afastados quedan somerxidos nunha néboa vaporosa. Tenta plasmar os efectos atmosféricos para lograr profundidade. Propia da pintura de Leonardo da Vinci e, en certo sentido, da súa achega á perspectiva aérea.
Pequeno muro que se prolonga sobre a fachada dunha igrexa con vanos nos que se colocan as campás.
Os elementos arquitectónicos delimitan o espazo influíndo nas formas do relevo ó restrinxir a súa expansión polo que adquire forma mural, modera os volumes e só suxire o movemento sen romper a continuidade de planos. Propio da arte grega arcaica ou da románica (lei do marco).
Espazo aberto á expansión dos volumes escultóricos superando os límites impostos pola arquitectura, estendéndose como formas vivas en planos múltiples e contrastados que a luz quebra. Favorece a dispersión dos volumes, o xogo de baleiros e as rupturas bruscas. Propio da arte helenística ou da arte barroca.
Estatua de canon xeralmente esvelto, adosada ao fuste dunha columna ou a un muro e aproximadamente da súa mesma altura
Escultura de bulto redondo que representa unha figura humana a cabalo. Ten carácter de obra conmemorativa de personaxes relevantes.
A crepidoma -ou crepis- dos templos gregos consta de tres banzos, dous inferiores, os estereóbatos, e un superior, o estilóbato.
Trazos orixinais e persistentes dun artista/época/escola/área xeográfica, que identifica as obras como propias. O término deriva do estilo -stylus-, punzón de madeira/marfil/oso rematado no outro lado en espátula para borrar alisando a arxila (Mesopotamia) ou a cera (Roma).
Elemento en forma de tronco de pirámide invertida empregada con función de soporte, a modo de pilastra.
Faixa decorativa de desenvolvemento horizontal, situada entre o arquitrabe e a cornixa no entaboamento das ordes clásicas. Tamén se aplica a calquera faixa decorativa horizontal.
Parte da columna ou piar que constitúe o seu "pé dereito", entre o capitel e a basa. Pode ser liso, sogueado, estriado, salomónico ...
Modalidade de arte que escenifica unha acción que rompe o comportamento convencional do espectador diante da obra. Ten máis de improvisación e màis participantes que a performance. Prevalece a idea, polo que está ligado á arte conceptual e moi influenciados polo dadaísmo.
A primeira estuda a orixe, formación e desenvolvemento dos temas figurados e dos atributos cos que se poden identificar e dos que adoitan acompañarse. A iconoloxía estuda o sentido que as formas, as imaxes... dunha obra, posúen en canto concirnen ao alegórico ou simbólico dependente do momento e lugar no que foi creada.
Parede que nas igrexas bizantinas separa o bema onde se sitúa o altar -equivalente ao presbiterio-, do resto do edificio. As igrexas prerrománicas presentan un muro pouco levado que cumpre a mesma función.
Fiada de pedra ou ladrillo, a miúdo sobresaínte, sobre a que se asentan un arco ou unha bóveda.
Corpo a modo de pequena torre con fiestras que iluminan o punto central da cúpula.
Elemento horizontal que pecha no alto un vano -porta ou fiestra- apoiando nas xambas ou pé dereitos.
Liña compositiva en serpentina. Conforma un xiro violento sobre si mesma de modo que as figuras contrabalancean cabeza, ombreiros e cadeiras. É unha configuración moi propia do Manierismo
Bovediña en forma de media lúa aberta na bóveda principal sobre unha fiestra para incrementar a luz.
Italianismo que significa "améndoa" que serve a designar o óvalo ou marco amendoado que circunda a Cristo en Maxestade, especialmente na arte románica.
Coa significación recorda que vas morrer, é unha variante da vanitas (ver abaixo) coa mesma significación e similares elemento.
Peza ornamental en beiral e voada que serve para soster algún elemento arquitectónico (balcóns, cubertas, arcos).
Espazo rectangular que media entre dous triglifos no friso da orde dórica. Adoita ornamentarse con relevos ou simplemente con cor. Na imaxe, metopa en verde e triglifo en vermello.
Forma prismática ornamental realizada en xeso, que penden a modo de estalactitas. É propio da arquitectura musulmán. Poden presentarse en arcos, capiteis ou bóvedas.
Execución en barro ou cera, dun modelo escultórico que se ha realizar en material máis consistente. En pintura, todo o que lle dá aspecto de vulto redondo, é dicir tridimensional, servíndose fundamentalmente da cor e a luz.
Peza en voadio baixo a cornixa que presentan perfil escalonado. Os de rolos con decoración de roleos, rosetas ou espirais (orixe islámica), outros con decoración figurada.
Espazo das basílicas paleocristiáns e bizantinas situado na entrada principal e aberto ao patio porticado, reservado aos catecúmenos (adultos non bautizados). Nas igrexas románicas identifícase co vestíbulo da portada principal.
Xénero pictórico que representa seres inanimados, como animais mortos e vexetais, así coma obxectos e útiles diversos. Tamén se denomina bodegón.
Luminosidade que rodea a cabeza dalgunhas figuras como símbolo de espiritualidade. Aínda que se emprega como sinónimo de aureola, esta define a luminosidade que rodea todo o corpo.
Obra pictórica que reproduce un exterior natural ou inspirado na natureza. A partir do século XVI a paisaxe converteuse nun xénero pictórico propio.
Representación de Cristo triunfante, sentado, cos Evanxelios na man esquerda e a dereita en actitude bendicinte. Habitualmente vai enmarcado nun ovalo que o circunda, denominado mandorla.
Elemento vertical en forma de columna ou piar, que divide a anchura ou luz dun vano (fiestra ou porta). Pode conter, especialmente nas portadas, unha estatua como elemento ornamental. Tamén denominado mainel.
Triángulo curvo que soporta unha cúpula. Serve para pasar da planta cadrada á circular polo que se precisan catro pendentes.
Intervención planificada sobre unha idea, levada a cabo polo artista ou colaboradores nun determinado espazo escénico durante un tempo concreto. Máis presentación que representación. Ligado á arte conceptual e influenciado polo dadaísmo.
Modo de conseguir plasmar no plano a terceira dimensión ó representar a atmosfera que envolve os obxectos, debuxando os fondos e os contornos das formas máis esvaídos. Toma en consideración a gradación dos tons e a imprecisión das liñas producida pola intermediación da atmosfera.
Modo de conseguir plasmar no plano a terceira dimensión dispoñendo as figuras ó longo de liñas imaxinarias ou reais -liñas de fuga-, que converxen nun punto de fuga e son cada vez máis pequenas a medida que se desexa presentalas máis lonxe do espectador.
Aquel modo de representación que amosa con maior tamaño as personaxes que pola súa importancia queren ser resaltados. Propia da Idade Media onde tamén se de nomina perspectiva teolóxica.
Soporte vertical exento de sección cadrada, rectangular ou poligonal. Cando se adosa ao muro sen sobresaír demasiado, denomínase pilastra.
En principio, é a arte da representación gráfica utilizando pigmentos mesturados con outras sustancias orgánicas ou sintéticas. Tamén se emprega para referirse a aquelas obras de arte que polas súas calidades producen grande sensación de textura.
O primeiro é o soporte vertical en madeira sobre o que apoia unha peza horizontal tamén en madeira a modo de capitel pero de maior lonxitude.
Remate arquitectónico apuntado dun elemento vertical.
Planta lonxitudinal de forma rectangular. Adoita estar dividida en naves separadas por columnas e rematadas nunha ou máis ábsidas.
Aquela na que os muros exteriores equidistan aproximadamente dun punto central. Adopta forma circular, poligonal e de cruz grega.
Planta centralizada en forma de cruz cos catro brazos iguais.
Pequeno vano de forma circular, poligonal ou ovalada.
Arte de plasmar ou modelar obxectos por manipulación de materiais brandos e dúctiles. Tamén se refire ás calidades dunha obra que a fan expresiva especialmente pola consecución de calidades formais.
Peza, normalmente pictórica, formada por varias follas ou paneis que se pregan sobre si mesmas.Prefire empregarse esta denominación cando son máis de dúas -díptico- ou tres follas -tríptico-
Espazo na cabeceira das igrexas que circunda o altar maior ou o antecede, normalmente separado da nave por uns banzos, e que se reserva aos sacerdotes.
Aquel relevo que sobresae do seu fondo máis da metade do seu vulto.
Aquel relevo que sobresae do seu fondo menos da metade do seu vulto.
Aquel no que lugar de saír as formas afúndense no plano, característico da arte exipcia.
Estrutura arquitectónica que cobre muro posterior ao altar no que se sitúan as imaxes de culto -esculturas ou pinturas-.
Reprodución artística pictórica, escultórica ou fotográfica, dunha persoa. Pode ser individual ou de grupo; de corpo enteiro, de medio corpo ou de busto. Cando se fai dun mesmo recibe o nome de autorretrato.
Escena pictórica, propia da arte barroca, que reproduce, sobre o plano terrenal, a abertura das nubes con gran aparato lumínico, amosando unha visión celestial con figuras tales como Deus, Xesucristo, a Virxen pu os santos.
Vano circular calado con decoración de tracería e ás veces pechado con vidreiras de cores, que aparece sobre todo na arte medieval gótica.
Técnica de relevo que diminúe o seu bulto en función da profundidade a representar. Iniciado na arte romana foi retomada non Renacemento..
Corpo cilíndrico ou poligonal sobre o que arranca a cúpula e no que abren fiestras para aumentar a iluminación. A finalide é darlle maior elevación e mellorar a visión exterior.
Labor de ebanistería realizada polo encaixe de pezas xeométricas en distintos materiais. Se os recortes correspondentes ao deseño, denomínase INTARSIA (á dereita)
Técnica escultórica consistente en deixar apenas traballadas algunhas superficies de xeito intencional.
Técnica escultórica de modelado plástico, conseguido por medio dos panos da roupa, tratados como se estiveran mollados de xeito que se pegan ao corpo e acusan as súas formas.
Representación dos catro evanxelistas e dos seus correspondentes símbolos: anxo- San Mateo touro - San Lucas león - San Marcos aguia - San Xoán Pode rodear ó Pantócrator ou un Agnus Dei.
Espazo delimitado polo lintel e as arquivoltas nas portadas románicas e góticas ou tamén o espazo triangular no interior dun frontón.
Representación anatómica dunha figura que carece de cabeza, e de extremidades. Como a maioría de esculturas clásicas sobreviviron mutiladas, os artistas do Renacemento tomaron o modelo como tal e así perviviu como exemplo de estudio anatómico.
Trampantollo ou trompe-l'œil, é unha técnica pictórica que intenta que pareza real aquelo que non o é. Tratase pois dun engano visual moi empregado polos artista da rúa (Banksi, John Pugh) e na fotografía (Erik Johansson) ou, desde fai un tempo, no mundo dos fogóns (Subijana).
Instrumento de escultor que serve para furar. Por extensión, a escultura feita a trépano é aquela que presenta labra de profundas incisións e ocos xerando amplos contrastes de luz e sombra.
Constitúe unha galería sobre as naves laterais e da súa mesma anchura que se abre á nave central dun templo e onde poden acomodarse os fieis. É característica das igrexas de peregrinación Inspirado no matroneum das basílicas paleocristianas.
A diferencia da gtribuna redúcese a un pequeno pasadizo de circulación aberto en ventanais de carácter ornamental por riba das arcadas das naves. Propio da arquitectura gótica. Tamén chamado ándito.
Elemento arquitectónico con forma de rectángulo saínte e surcado por tres acanaladuras verticais -glifos-, que serve de decoración. Caracteriza o friso da orde dórica alternando regularmente coas metopas (na imaxe en vermello).
Estrutura triangular rematada en forma de bovediña que serve para achaflanar as esquinas e máis concretamente para sustentar a bóveda semiesférica que se levanta sobre base poligonal.
Modalidade de natureza morta, símbolo do efémero da vida. Tratado de xeito realista con elementos alusivos á insignificancia e brevidade do terreal (caveiras, reloxos, velas, libros). O termo deriva do texto do Antigo Testamento "Vanitas vanitatum et omnia vanitas", vaidade de vaidades e todo é vaidade.
Superposición de finas capas de pintura transparente sobre outras de cor opaca. Esta técnica, propia do óleo, suaviza os tons e ofrece unha especial luminosidade a modo dun velo transparente.
Elemento vertical que sostén a parte superior que pecha un vano (arco ou lintel) sempre que non sexan columnas.
© Blogger template 'Solitude' by Ourblogtemplates.com 2008
