Á morte de Teodosio no 395, o Imperio Romano divídese entre os seus fillos
A civilización bizantina resulta da suma da tradición occidental e das aportacións orientais.
| Honorio recibe Occidente, capital en Rávena. Remata coas invasións bárbaras no s. V |  |
Arcadio recibe Oriente/Bizancio, capital en Constantinopla. Remata coa caída en mans otomanas no 1453 |
A civilización bizantina resulta da suma da tradición occidental e das aportacións orientais.
Os piares do Imperio foron a economía, a política exterior que amosou sempre unha tendencia á expansión e a Igrexa que serviu de elemento de unificación.
A potenciar o Imperio serviron as manifestacións artísticas. Crearon espazos susntuosos para desenvolver a liturxia, exaltaron a grandeza sobrehumana do emperador, o basileus, e ilustraron mediante imaxes o mundo transcendente, o invisible fíxose patente por medio de símbolos.
A potenciar o Imperio serviron as manifestacións artísticas. Crearon espazos susntuosos para desenvolver a liturxia, exaltaron a grandeza sobrehumana do emperador, o basileus, e ilustraron mediante imaxes o mundo transcendente, o invisible fíxose patente por medio de símbolos.
Da súa expansión quedaron mostras de grande relevancia coma as catedrais de San Marcos en Venecia, da Natividade de Kiev ou a de San Basilio en Moscú, xa no século XVI.
Economía comercial favorecida pola súa estratéxica situación
Unificación relixiosa baixo a fe ortodoxa
Cesaro-papismo: emperador pola gracia de Deus, o seu representante na terra. Ten o poder máximo do goberno, o exército e da igrexa
Herdanza romana máis a influencia grega e oriental, ademais da cristiá
Arte ó servizo do Estado (arte áulico) e da Igrexa (teocracia)
Sometido a regras, disciplinado e conservador. Tende á uniformidade e ós convencionalismos
No ámbito artístico é preciso diferenciar as seguintes etapasEconomía comercial favorecida pola súa estratéxica situación
Unificación relixiosa baixo a fe ortodoxa
Cesaro-papismo: emperador pola gracia de Deus, o seu representante na terra. Ten o poder máximo do goberno, o exército e da igrexa
Herdanza romana máis a influencia grega e oriental, ademais da cristiá
Arte ó servizo do Estado (arte áulico) e da Igrexa (teocracia)
Sometido a regras, disciplinado e conservador. Tende á uniformidade e ós convencionalismos
- 1ª Idade de Ouro, s. V-VII. Auxe con Xustiniano s.VI. Iconoclastia no VIII
- 2ª Idade de Ouro, s.IX-XII. Volta ás imaxes. Expansión cara a Rusia e nordeste
- 3ª Idade de Ouro, s.XIII-XV. Inicio da decadencia
ARQUITECTURA
| MATERIAIS | PLANTAS | ARCOS |
|---|---|---|
Variados (ladrillo, cachotería e pedra). Recubrimento de mosaicos, placas de bronce ou mármore pero exteriores pobres (diferencia entre corpo e espírito) |
 Preferencia polas centralizadas ou combinando |
De medio punto, ás veces peraltados |
| SOPORTES | CAPITEL ALBARDA | CUBERTAS |
Columnas de capiteis corintios ou troncocónico invertido, con cimacio. Biselado a trépano, niño avespa |
Resulta da fusión do capitel e o cimacio |
 Armaduras de madeira (tradición occidental) Bóvedas: de canón, para espacios lonxitudinais; de aresta, para espacios cuadrangulares; cúpulas sobre pendentes, en espacios cuadrangulares, ás veces gallonada |
| CONTRARRESTOS | ORNATO | CONCEPCIÓN ESPACIAL |
 Por grosos machóns, contrafortes externos e estructuras baldaquino |
Materiais ricos que cobren os pobres: mármores de cores e mosaicos
Formando extensos campos que desdebuxan os contornos |
 Continuo, dinámico, dilatado, desmaterializado (cúpulas, brillo dos mosaicos). O muro semella non ser un elemento estático, é un elemento de unión entre a masa e o baleiro das arcadas. Suxire infinitude e sorpresa |
Constrúense edificios de carácter relixioso (basílicas, mausoleos, martyria) e civil (circos, anfiteatros, arcos de triunfo,..)
Análise de Santa Sofía (ir)
Crea modelos iconográficos da Virxe, especialmente nas iconas sobre táboa. Importante resaltar a figura de María como "Nai de Deus" (Concilio de Efeso, 431).
Son modelos que van pervivir no tempo.
MOSAICOS
Herdanza romana e paleocristiá, pero pasa ás paredes e ás cubertas e fuxe de representar a realidade. Arte espiritual, ideal e mística A riqueza material ten por finalidade acercar o home á omnipotencia de Deus
 Teselas de pasta vítrea, mármores e incluso pedras preciosas, cortadas segundo necesidade do debuxo) |
Fondos dourados (o infinito, a divinidade). As referencias espaciais, se as hai, son abstraccións |
A cor, os brillos e os reflexos axudan a conseguir un espacio simbólico sobrenatural, un espacio celeste |
 A natureza non se copia, só é un elemento que serve para identificar as escenas ou para cooperar na composición. |
Organización en paneis. Grupos illados en espazos continuos
|
Formas planas, bidimensionais, sen profundidade.
Non hai sombras nen, habitualmente, claroscuros |
A súa definición formal e proporcións está previamente establecidas por estrictas regras. Canon estilizado (9 cabezas) destacando a intensidade da mirada (espírito). Cabeza, tres partes (Trinidade) módulo: nariz. |
Isocefalia, pero tamén tamaño por xerarquías
|
 Figuras arquetípicas, inmóbiles, hieráticas. Antinaturais pois son símbolos eternos e inmutables |
 En lugar de afondar no espacio, as formas avanzan cara ao espectador en perspectiva invertida (é contraria á perspectiva lineal, as liñas de fuga saen do interior da imaxe, avanzan cara ó espectador e converxen no punto de fuga que está diante. Figuras de diante maior tamaño que as de atrais. Superposición de planos e franxas de profundidade (arriba, o porto de Classe) |
Modelos e ubicación prefixados:
Pantocrátor na cúpula;
Xuízo Final, esceas dos Evanxeos no nártex;
Virxe Theotokos (Nai de Deus), Cristo en maxestade na ábsida;
Santos, mártires nos laterais da nave maior
|
 |
Crea modelos iconográficos da Virxe, especialmente nas iconas sobre táboa. Importante resaltar a figura de María como "Nai de Deus" (Concilio de Efeso, 431).
Son modelos que van pervivir no tempo.
