CATALOGACIÓN
Recoñecemento da obra. Obra arquitectónica de tipo relixioso da arte grega, en concreto un templo coñecido como Erecteión, erixido na honra de Atenea Polias, Poseidón e Erecteo, o mítico rei de Atenas.
Función (igual que o Partenón)
Localización. Eríxese na Acrópole de Atenas fronte do Partenón nun lugar que debía protexer santuarios anteriores, destruídos polos persas, como as tumbas de Erecteo e Crecops (o primeiro poboador da cidade, nacido da terra sen antecedentes humanos), o manancial de Poseidón e a oliveira de Atenea (explicar a loita de Atenea e Poseidón polo dominio da Ática).
Estilo e datación. Pertence ó período clásico, séculos V e IV a.C., entre o fin das guerras médicas e a morte de Alexandre Magno no 323, máis exactamente ó clasicismo pleno da segunda metade do s. V a.C., que coincide co goberno de Pericles quen encargou a reconstrución e embelecemento de toda a rocha sagrada despois da súa destrución polo exército persa de Xerxes no 479 a.C.
Autoría. Se considera obra de Mnesikles, a quen se deben tamén os Propíleos construídos igualmente sobre terreo irregular o que nos indica que xa estaba acostumado a localizacións complicadas.
Material. Está construído en mármore do Pentélico e pedra negra
CONTEXTO
........... (o mesmo do Partenón)
ANÁLISE
Constrúese en aparello de cantería isódomo unindo os perpiaños por medio de caravillas sen empregar argamasa, as columnas feitas en tambores ensambladas en cola de milano, unha especie de émbolos en madeira.Tamén se empregou pedra negra para os frisos como fondo sobre o que se engadían os relevos
O terreo presenta un desnivel de 3 metros, o que forzou un alzado de dúas alturas e unha complicada planta asimétrica con catro fachadas, tres pórticos e tres naos. Se a todo isto engadimos que a construción sufriu paradas e reanudacións, que houbo transformacións e alteracións, pódese comprender a súa complexidade e as dúbidas existentes sobre a verdadeira configuración do interior.
Planta. Comprende dúas zonas diferenciadas, a parte oriental e mais alta foi destinada a Atenea Poliás mentres a parte baixa se dedica a Poseidón Erecteo. Engloba ademais os outros lugares de culto xa citados.
A planta alta, rectangular como a maioría dos templos que tomaran como modelo o mégaron micénico, presenta unha fachada no lado oriental cun pórtico exástilo de orde xónica, que da acceso á naos de Atenea Poliás; no lado sur abriuse o celebre pórtico das cariátides que oculta a baixada á tumba de Crecops. Como non hai pórtico no lado oeste podemos consideralo próstilo.
Na planta inferior, dedicada a Poseidón Erecteo, coa cisterna do sal mariño do deus, encontramos outras dúas fachadas, unha con pórtico na cara norte e outra na cara oeste. O pórtico norte que limita practicamente coa muralla da Acrópole, presenta gran altura pois arranca da parta máis baixa do terreo e acada a cornixa da planta superior, configúrase con seis columnas xónicas, catro á fronte e unha detrás de cada unha das dos ángulos, de esveltos fustes. O lado oeste carece de pórtico e revela a existencias dos dous niveis, na parte superior presenta fiestras abertas entre columnas embebidas no muro e apoiadas sobre un resalte do muro baixo no que se abría unha porta. Estas columnas, o remate en frontón e a conexión co arquitrabe, friso e cornixa que corren ó longo de todo o edificio, harmonizan este lado co lado oriental a pesares de que neste lado as columnas son mais altas. No terreo inmediato alzábase o olivo sagrado de Atenea.
Alzado. En canto a orde xónica que aparece a mediados do s. VI a.C. en Xonia, conectado con formulacións orientais, caracterízase por ser máis esvelto que a dórica (a columna é 7/8 veces o diámetro do fuste), máis lixeiro e decorativo, asociándose ó carácter feminino.
Toda a estrutura do edificio é alintelada, non se empregan arcos nin bóvedas.
Función (igual que o Partenón)
Localización. Eríxese na Acrópole de Atenas fronte do Partenón nun lugar que debía protexer santuarios anteriores, destruídos polos persas, como as tumbas de Erecteo e Crecops (o primeiro poboador da cidade, nacido da terra sen antecedentes humanos), o manancial de Poseidón e a oliveira de Atenea (explicar a loita de Atenea e Poseidón polo dominio da Ática).
Estilo e datación. Pertence ó período clásico, séculos V e IV a.C., entre o fin das guerras médicas e a morte de Alexandre Magno no 323, máis exactamente ó clasicismo pleno da segunda metade do s. V a.C., que coincide co goberno de Pericles quen encargou a reconstrución e embelecemento de toda a rocha sagrada despois da súa destrución polo exército persa de Xerxes no 479 a.C.
Autoría. Se considera obra de Mnesikles, a quen se deben tamén os Propíleos construídos igualmente sobre terreo irregular o que nos indica que xa estaba acostumado a localizacións complicadas.
Material. Está construído en mármore do Pentélico e pedra negra
CONTEXTO
........... (o mesmo do Partenón)
ANÁLISE
Constrúese en aparello de cantería isódomo unindo os perpiaños por medio de caravillas sen empregar argamasa, as columnas feitas en tambores ensambladas en cola de milano, unha especie de émbolos en madeira.Tamén se empregou pedra negra para os frisos como fondo sobre o que se engadían os relevos
O terreo presenta un desnivel de 3 metros, o que forzou un alzado de dúas alturas e unha complicada planta asimétrica con catro fachadas, tres pórticos e tres naos. Se a todo isto engadimos que a construción sufriu paradas e reanudacións, que houbo transformacións e alteracións, pódese comprender a súa complexidade e as dúbidas existentes sobre a verdadeira configuración do interior.
Na planta inferior, dedicada a Poseidón Erecteo, coa cisterna do sal mariño do deus, encontramos outras dúas fachadas, unha con pórtico na cara norte e outra na cara oeste. O pórtico norte que limita practicamente coa muralla da Acrópole, presenta gran altura pois arranca da parta máis baixa do terreo e acada a cornixa da planta superior, configúrase con seis columnas xónicas, catro á fronte e unha detrás de cada unha das dos ángulos, de esveltos fustes. O lado oeste carece de pórtico e revela a existencias dos dous niveis, na parte superior presenta fiestras abertas entre columnas embebidas no muro e apoiadas sobre un resalte do muro baixo no que se abría unha porta. Estas columnas, o remate en frontón e a conexión co arquitrabe, friso e cornixa que corren ó longo de todo o edificio, harmonizan este lado co lado oriental a pesares de que neste lado as columnas son mais altas. No terreo inmediato alzábase o olivo sagrado de Atenea.
Alzado. En canto a orde xónica que aparece a mediados do s. VI a.C. en Xonia, conectado con formulacións orientais, caracterízase por ser máis esvelto que a dórica (a columna é 7/8 veces o diámetro do fuste), máis lixeiro e decorativo, asociándose ó carácter feminino.
- crepidoma, plataforma de tres banzos (estereóbatos, os dous inferiores, e estilóbato o superior)
- columnas: basa combinando toros (molduras convexas) e escocias (molduras cóncavas), fuste estriado en arestas mortas e sen éntase; capitel con colariño que o separa do fuste, equino, moldura circular convexa decorado con ovas e dúas grandes volutas, e ábaco, peza rectangular.
- Segue o entaboamento constituído por un arquitrabe dividido en tres bandas horizontais, un friso liso ou con decoración e a cornixa que sobresae do plano anterior.
- Como o tellado é a dúas augas fórmanse nos lados menores sendos frontóns cuxa superficie interna, o tímpano, se decora con programas escultóricos.
Toda a estrutura do edificio é alintelada, non se empregan arcos nin bóvedas.
O pórtico das cariátides, no lado sur, constitúe un exemplo de novas solucións arquitectónicas.
Amosa pouca elevación pois non cobre a altura total do muro do templo ó que se adosa.
Alcámenes, discípulo de Fidias, é o autor do pórtico e destas figuras femininas que cumpren a función de soporte. O seu nome ven das mulleres de Caria que, segundo a tradición, os atenienses fixeran escravas porque axudaran os persas. Resultan pois unha clara advertencia do que lle pode suceder ós traidores.
As figuras -hoxe no Museo da Acrópole- están realizadas en mármore, situadas sobre un alto pedestal corrido e distribuídas do mesmo xeito que as columnas do pórtico norte (catro ó fronte e unha detrás das de cada ángulo). Soportan un entaboamento ó modo da orde xónica do resto do edificio cun arquitrabe de bandas horizontais e a cornixa, carecendo de friso.
É a materialización da idea subxacente do antropomorfismo das ordes gregas, pois recordemos que a orde xónica, a empregada neste edificio, se asocia có feminino, mentres que a orde xónica se asimila ó masculino.
A súa actitude serena nada ten que ver co feito de sustentar o poderoso entaboamento.
Recordan ás korai pero con insinuación de movemento sen chegar ó contraposto pois non hai repercusión na cadeira. Equilibra a composición o xogo das pernas, pois tres delas apoian na perna esquerda e outras tres na perna dereita.
Sobre a cabeza unha moldura circular e un capitel en forma de cesta, encima un ábaco. Posiblemente nunha man levaban un pequeno prato de ofrendas e coa outra suxeitaban o peplo (dun xeito similar ás posteriores cariátides da Villa Adriana).
En conxunto o Erecteión logrou superar toda sas dificultades existentes na súa construción, sen embargo non logra os principios de proporción e harmonía que trunfan no Partenón, a asimetría e certas incoherencias fano imposible. Por iso o arquitecto centrouse nos detalles ornamentais e na complexidade decorativa o que semella resaltar o carácter escultórico da arquitectura. Deixando á marxe as mesmas cariátides, son de gran interese os capiteis pola calidade da labra. Hai unha profusión decorativa que o separa do Partenón e que xa está a dar indicios da evolución posterior da arquitectura grega, é dicir a austeridade e a racionalidade do século de Pericles está a quebrar.
Pouco despois do seu remate sufriu un incendio, unha primeira vicisitude da lista que virían despois: novos incendios, conversión en igrexa e en harén, bombardeos e amputacións decorativas como a realizada por Lord Elgin quen se levou unha das cariátides, hoxe no Museo Británico.
