ROMANTICISMO

Xa vimos como a arte contemporánea se moveu entre dúas tendencias: voltar ó mundo clásico greco (Neoclasicismo) ou retomar os fundamentos do mundo medieval cristián.

Esta segunda visión -1790-1880- prima a subxectividade e o sentimento, é a visión romántica historicista e pintoresca en clara confrontación coa orde  e a racionalidade clasicista.

- Mantén o compromiso coa burguesía e cos levantamentos liberais (e contra da Restauración) e nacionalistas (xa non a idea do home universal da Ilustración).
- Defende o individualismo, a subxectividade e a autonomía. O artista libérase das directrices académicas, non ha de estar ó servicio do poder
- Busca inspiración no oriental e na Idade Media (arquitectura historicista), ó tempo que plasman os acontecementos do momento (loitas de liberación e pola liberdade)
- Déixanse levar polo sentimento, polo primario e visceral, pola subxectividade

Abarca un longo período de 1790-1880 no que os seus trazos se manifestan tamén na literatura ou na filososfía e cuxas manifestacións se expanden ata América

ARQUITECTURA

• A revisión medieval da lugar a obras neo-góticas, neo-románicas, neo-bizantinas, neo-mudéxares,....
• Deriva nunha arquitectura ecléctica que toma tamén trazos das arquitecturas tradicionais nacionais

GARNIER-Ópera de París	BARRY e PUGIN-Parlamento de Londres	NASH- Pavillón de Brihgton
L. Álvarez Capra-Igrexa Virxe da Paloma	Duomo de Cagliari	Catedral de Belgrado

ESCULTURA

• Mantivo a conexión clasicista sumando expresividade e movemento
• Preferencia polos temas contemporáneos

F.RUDE-A Marsellesa

CARPEUX-A danza

J. PIQUER- Infante morto

BELLVER, Anxo caído

PINTURA

• Trazos similares ós da escultura librerándose das directrices académicas
• Se o Neoclasicismo conectaba co Renacemento, os románticos conectan coa Idade Media e as súas ruínas e co gusto barroco polo drama
• A paisaxe como xénero, sublime ou pintoresco; o exótico, fantástico e onírico
• Empregan técnicas variadas: óleo, gravado, acuarela, litografía
• Pincelada libre, texturas rugosas 

Composicións dinámica e abertas	Luces vibrantes e contrapostas, potencia da cor	Dramatismo, xestualidade	Paisaxes (nubarróns, treboadas, oleaxes)
Delacroix	Girodet-Trioson	Alenza	Danby

As mostras mais representativas do romanticismo encontrámolas en Francia con dúas figuras senlleiras: Gericault e Delacroix

Inglaterra non chegou a conectar demasiado có neoclasicismo, as novas tendencias tiveron a súa mellor representación na paisaxe, paisaxes a miúdo imaxinarias que amosan a forza da natureza. A mediados do XIX a Irmandade Prerrafaelita volve a vista á pintura anterior a Rafael na procura dunha arte espiritual, simple e moralizante, posta en pé cunha moi coidada técnica, buscando a belaza aínda a costas da realidade

Dous artistas inclasificables, Blake e Füssli, móvense entre tendencias románticas pero cunha personalidade que os conecta co surrealismo e o simbolismo

PAISAXISMO: TURNER, CONSTABLE
O Temerario remolcado para o deu derradeiro atraque	Choiva, vapor e velocidade	Tormenta de neve: barco de vapor fronte á boca dun porto
Catedral de Salisbury, vista desde o xardín do pazo arzobispal	O carro de feo	Estudio de paisaxe marina con nube de choiva
PRERRAFAELITAS: ROSSETTI, MILLAIS, HUNT
Lady Lilith	Ofelia (video)	O espertar da conciencia
VISIONARIOS: BLAKE e FÜSSLI
O ancián dos días	Newton	O pesadelo

Alemaña desenvolveu unha pintura de paisaxes nas que a figura humana resulta insignificante. Nos tempos finais, o grupo dos Nazarenos -o primeiro movemento artístico organizado cuxa estética toman os Prerrafaelistas ingleses-, tornan á espiritualidade medieval cunha pintura bastante ecléctica pero chea de beleza

PAISAXISMO: FRIEDRICH
Camiñante sobre un mar de nubes	Lúa saíndo á beira do mar	Cantís brancos
NAZARENOS: OVERBECK, CORNELIUS, SCHNORR von CAROLSFELD
Italia e Alemaña	As virxes sabias e necias	Retrato de Clara Bianca von Quandt cun laúde,

Italia ten no veneciano Hayez o seu mellor representante, a súa obra, O bico, constitúe unha icona do romanticismo. Pero esta imaxe de ambientación medieval e tratamento teatral tamén contén o valor simbólico do proceso político do Risorgimento e alianza entre Francia e Italia

España cultiva o retrato (Madrazo), a paisaxe, (Villaamil) o cadro de historia (Rosales, Fortuny) e a imaxe costumista (Lucas Velázquez, Valeriano Bécquer), pero por riba de todo e de todos: GOYA.

MADRAZO,Doña Amalia de Llano y Dotres, Condesa de Vilches	PÉREZ VILLAMIL, Toledo	ROSALES,Dona Isabel a Católica ditanto o seu testamento
FORTUNY, A vicaría,Dona Isabel a Católica ditanto o seu testamento	LUCAS VELÁZQUEZ,Majas no balcón	Valeriano BÉCQUER, O baile, costumes populares na provincia de Soria

NEOCLASICISMO

A arte contemporánea comeza  a mediados do XVIII coincidindo con importantes cambios históricos:

a Ilustración (orde, lóxica, razón)

a revolución industrial

as revolucións liberais burguesas

Trátase dun período convulso que culmina coa asunción do poder por parte da burguesía quen imporá os seus gustos e intereses.

O artista adquire maior independencia ó non depender de comitentes ou mecenas e integrarse no mercado da arte onde ofertarse á nova clientela burguesa.

Tras dos excesos decorativos do Barroco final (rococó), asociado a demais ó Antigo Réxime,  ten lugar unha formulación sobre a estética da historia da arte buscando resposta a cal é a base da que partir nestas novas inquietudes. Non haberá unha resposta única, pola contra dúas correntes, en grande medida coetáneas, encontran os fundamentos en presupostos diferenciados:

-Para o Neoclasicismo a base será o mundo clásico grecolatino.

-Para o Romanticismo débese tornar a mirada ó mundo medieval cristián e as aportacións do ámbito oriental.

En todo caso, a partir deste momento, os estilos artísticos xa non van a durar séculos senón que van sucederse uns a outros a grande velocidade, e sempre con epicentro en Francia.

NEOCLASICISMO (1750 -1820)

---

Füssli, O artista desesperado diante da
grandeza das ruínas antigas

Autodenomínase "estilo verdadeiro" que pretende servir á nova sociedade por medio dos valores clásicos da arte, razón e moralidade, ao tempo que amosa o esplendor dunha civilización clásica ordenada.

O réxime liberal burgués acepta as premisas neoclásica pola súa conexión coas democracias gregas e a república romana, converténdoa no modelo oficial. As Academias serán as encargadas de fixar unha estrita normativa que acabou por limitar a creatividade individual pero que logrou impoñer unha arte uniforme, con modelos universais

Opta, pois, por volver a mirada ó pasado no lugar de crear un estilo novo recuperando na Antigüidade uns modelos exemplarizantes (tamén morais como a figura do heroe) cheos dunha serenidade desaparecida pola dislocación de formas e a embriaguez decorativa barroca

Os referentes tómanse das recentes descubertas de Herculano e Pompeia, de estudios sobre obras clásicas (Villa de Adriano) e de publicacións sobre o mundo greco-romano (augafortes de Piranesi, debates estéticos de Winckelmann: A única maneira para que cheguemos a ser grandes ou, se isto é posible, inimitables, é imitar os antigos). Os seus inicios hai que conectalos tamén co Grand Tour, a viaxe formativa das clases altas inglesas -logo seguidas polas doutras nacionalidades- que percorría con especial interese Italia e comezaron as coleccións de pezas artísticas.

 

ARQUITECTURA

• Emprega a linguaxe clásica, grega mais que romana: canon, ordes e proporción, horizontalidade, predominio de estruturas con formas xeométricas claras (a razón) sobre ornamental (artificio)
• Perfección técnica
• Monumentalidade
• Reaparecen os arcos de triunfo
• Ás veces domina a copia sobre a imaxinación

ACADEMICISMO FRANCÉS	VIGNON-Igrexa da Madelaine	FONTAINE e PERCIER- Arco do Carrusel	SOUFFLOT- Panteón
NEOPALLADIANISMO INGLÉS	ROBERT ADAM-Kedleston Hall	IÑIGO J0NES- Queen's House	SMIRKE- Pórtico Museo Británico
ARQUEOLOXISMO ALEMÁN	KLENZE- Gliptoteca de Múnic	LAGHANS- Porta de Brandeburgo	SCHINKEL- Museo Altes
ESPAÑA e o reformismo borbónico	VILLANUEVA- Observatorio	VILLANUEVA- Museo do Prado	SABATINI-Porta de Alcalá
VISIONARIOS DA ILUSTRACIÓN	BOULLÈE- Proxecto do Cenotafio de Newton	LEDOUX, Proxecto casa do xardiñeiro	LEDOUX, Saline royale d'Arc-et-Senans
EXPANSIÓN DO NEOCLASICISMO A AMÉRICA	Palacio da Corte Suprema, Washington	Capitolio, Washington	Capitolio de Virxinia

ESCULTURA

Preferencia pola mármore, sen cor ó tomar os referentes arqueolóxicos
Temas mitolóxicos, retratos, monumentos conmemorativos
Busca a beleza ideal, con actitudes repousadas e sereas, eliminando todo exceso
Resultan figuras petrificadas, atemporais
Amosa un gran dominio técnico e gran pureza formal, pero resulta unha arte fría

A. CÁNOVA Partindo do natural idealiza as formas. Refinamento e elegancia. Recupera temas mitoloxcios
THÖRWALDSEN Pureza formal. Inexpresividade. Preferencia polos temas mitolóxicos
EN ESPAÑA
Francisco GUTIÉRREZ	Juan Pascual de Mena	Antoni Solá	Damià Campeny

PINTURA

Ó carecer de modelos clásicos pintan como se se tratara de escultura
Preferencia do debuxo sobre a cor (o tema das copias)
Luz clara e fría
Contornos moi definidos para obter a máxima claridade do representado
Luz difusa e dura que proporciona ás figuras o carácter de estatua
Composicións ordenadas, pechadas, claras e simétricas. Un tanto artificiosas
Transmite valores de virtude cívica, patriotismo e heroísmo
Perde a naturalidade introducida polo Barroco cunha expresividade contida
Temas da Antigüidade clásica e figuras históricas