POLOS VIEIROS DA ARTE: Renacemento

ESPAÑA

Chega a través dos contactos económicos e políticos con Italia, desde fines XV: intercambio de artistas, importación de obras e tratados artísticos

Non conectado coa propia evolución, que se mantivo moito tempo no gótico. As fórmulas puramente clasicistas -"ao romano"- non chegaron case a penetrar, é a plástica manierista a que se introduce, sobre todo no repertorio decorativo -"ao moderno"- máis que que na concepción.

Interese da Coroa por desenvolver unha arte oficial que a defina e sexa símbolo de unidade e poder
Impulso tamén de parte da aristocracia, os Mendoza, para reafirmar o seu prestixio
A Igrexa aferrase á linguaxe gótica, particularmente na arquitectura, desconfiando dos modelos pagáns renacentistas.

A complexidade do Renacemento español advírtese nas diferentes denominacións das etapas da súa evolución, particularmente significativas na arquitectura

Os inicios, baixo o reinado dos reis Católicos, veñen dados polas escolas de Toledo (Enrique Egas e os Guas) e de Burgos (os Colonia) que inflúen no resto do territorio

ARQUITECTURA

PLATERESCO, finais do XV e primeira metade do XVI

Caracterizado polo mantemento de estruturas góticas ás veces con aparello almofado, ás que se engade unha profusa, concentrada (fachada-retablo) e minuciosa decoración ao modo da labor dos prateiros, con motivos renacentistas (medallóns, columnas abalaustradas, grutescos, emblemas heráldicos, candelieri) pero tamén mudéxares.

PURISMO, segundo tercio do XVI

Coincide co reinado de Carlos V. Dominio dos principios italianos seguindo o severo deseño de Bramante: prevalece o espacial e o construtivo de acordo con principios de proporción.

A decoración perde en extensión pero gaña en intensidade do relevo, adquire volume ata facerse case corpórea, prescinde dos grutescos e dos candelieri

CLASICISMO/HERRERIANO, finais do XVI-mediados do XVII

Reinado de Filipe II

Responde á linguaxe da Contrarreforma e ás influencias manieristas

Caracterizado pola monumentalidade e rigor xeométrico, volumes claros, relacións matemáticas entre os distintos elementos arquitectónicos, sobriedade decorativa (pirámides e bolas,) cubertas de madeira e tellados de pizarra con chapiteis

O Escorial (análise) é o prototipo imitado no Palacio Ducal de Lerma, obra de Francisco de Mora a primeiros do XVII

ESCULTURA

Predomina a temática relixiosa (temas da Paixón, Virxes) con formas expresivas, directas e realistas moi lonxe do clasicismo italianoA influencia de Miguel Anxo é notoria.

Materiais: madeira principalmente; mármore e pedra para os monumentos funerarios

BERRUGUETE

Formado inicialmente no gótico da escola de Valladolid, de onde conserva o tradicional expresionismo castelá, a súa estadía en Italia permitiulle coñecer as obras da Antigüidade, os artistas do Renacemento e os novos recursos anticlásicos do Manierismo o que deixara unha profunda pegada na súa obra (á dereita).

Desenvolve un estilo moi persoal: formas alongadas, nervioso, apaixonado, expresivo, chegando ás veces á incorrección formal.

Curiosamente aínda mantén o gusto polos dourados

PINTURA A tardía influencia italiana fixo que se mantiveran os trados de orixe flamenga Temática: retrato cortesán (Carreño, Sánchez Coello) e relixiosa (Morales); os temas mitolóxicos (sen tradición en España) encargábanse a venecianos e para círculos cortesáns. A figura senlleira é O Greco (análises: 1 e 2) cun personal estilo que mezcla o bizantino, o veneciano e o manierismo co misticismo expresionista hispano	Carreño, Retrato de Carlos II	Sánchez Coello,Isabel Clara Eugenia	Morales,Virxe co neno
	Locoonte	Cabaleiro da man non peito	Dama do armiño

GALICIA

A súa condición periférica determina unha tardía implantación dos cambios estilísticos, tampouco chegaron aquí artistas italianos. De novo é a vía de peregrinación a Santiago a que determina as influencias, sendo esta cidade o primeiro foco no que se materializa o proto-renacemento.

1) GÓTICO-PLATERESCO

- HOSPITAL REAL DE SANTIAGO Impulsado pola monarquía para centralizar nel diferentes funcións: asilo, hospital de pobres e peregrinos, colexios, bótica, ... Inicia a construción no 1501 Enrique Egas, arquitecto real. A fachada, unha fachada-tapiz, obra de Martín de Blas e Guillén Colás, responde á idea dun arco de triunfo elaborado con elementos góticos (frisos, crestería, abucinamento) e ornamentos renacentistas (medallóns, grutescos)
-CLAUSTRO DA CATEDRAL DE SANTIAGO Deseño de Juan de Álava. Gil de Hontañón abre as fachadas con galerías outorgándolle un carácter civil; introduce frontóns,medallóns, ménsulas, e substitúe os pináculos por "flameros"; levanta a Torre do Tesouro, rematada en pirámide escalonada, evocación de gravados do mausoleo de Halicarnaso

2) PURISMO

Paulatina desaparición dos elementos ornamentais que permiten visualizar a estrutura arquitectónica. No ámbito eclesiástico perviven elementos goticistas

En Viveiro: Porta de Carlos V

3. CLASICISMO
Mentres, Santiago mantén a conexión con arquitectos andaluces como Fernández Lechuga

O novo foco renacentista de Monforte implanta o pleno clasicismo da man de arquitectos casteláns e cántabros. A obra representativa é o Colexio de Nosa Señora da Antiga, considerada O Escorial galego polo seu desenvolvemento horizontal, a austeridade, os remastes en bolas sobre pináculos, a planificación (igrexa no eixo central e dúas alas laterais que dan acceso a senllos patios). A portada remata nun frontón triangular partido con peineta -será moi empregada no Barroco- portando escudo de armas dos xesuítas

Dúas obras de Simón de Monasterio

OUTROS RENACEMENTOS

ALEMAÑA	Grünewald, Retablo de Isenheim (tratado neste post)	Holbein, Os embaixadores	Durero, Adoración dos Magos
PAÍSES BAIXOS	Patinir, Descanso na fuxida a Exipto	O Bosco, O Carro do heno (táboa central)	Brueghel o Vello, Voda campesiña
FRANCIA	Fouquet, Díptico de Melon (panel dereito)	Anónimo-II Escola de Fontainebleau, Gabrielle d'Estrées e a súa irmá	Cousin o vello-II Escola Fontainebleau, Eva Prima Pandora

Agora entra nos cadros de Brueghel para ver todos os detalles.